روز جهانی زن؛ فرصتی برای بازاندیشی درباره حقوق زنان

مقدمه

هر سال در ۸ مارس (۱۸ اسفند)، جهان روزی را گرامی می‌دارد که نه تنها یادآور تلاش‌های زنان برای دستیابی به حقوق برابر است، بلکه فرصتی است برای اندیشیدن دوباره به جایگاه زن در جامعه، خانواده و تاریخ بشری. روز جهانی زن، فراتر از یک مناسبت نمادین، بستری است برای گفت‌وگو، آگاهی‌رسانی و ارج نهادن به ارزش‌هایی که زنان با خود به زندگی می‌آورند. این روز، نه تنها به افتخار زنان برجسته در عرصه‌های سیاسی، علمی، فرهنگی و اجتماعی برگزار می‌شود، بلکه فرصتی است برای شنیدن صدای زنانی که در سکوت، با قدرت و شجاعت، نقش‌آفرینی می‌کنند و جهان را به مکانی بهتر تبدیل می‌سازند.

در دنیای پرشتاب و گاه ناعادلانه امروز، روز جهانی زن یادآور مسئولیت جمعی ماست در جهت ساختن جهانی عادلانه‌تر، امن‌تر و روشن‌تر برای نیمی از جمعیت جهان. روزی که باید از آن بهره برد تا به گذشته بیندیشیم، واقعیت‌های امروز را ببینیم و آینده‌ای بهتر برای نسل‌های آینده از زنان و دختران ترسیم کنیم.

تاریخچه روز جهانی زن

تاریخچه روز جهانی زن به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد، زمانی که جهان شاهد نخستین جرقه‌های اعتراض زنان به نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی بود. نخستین بار در سال ۱۹۰۸، گروهی از زنان کارگر در نیویورک، با شجاعت و اتحاد، در اعتراض به شرایط ناعادلانه کاری، دستمزد پایین، ساعت‌های طولانی کار، و عدم برخورداری از حق رأی، دست به تظاهراتی گسترده زدند. این حرکت، سرآغازی برای یک جنبش جهانی شد که از دل رنج‌ها، فریاد حق‌خواهی را به گوش جهانیان رساند.

در سال ۱۹۱۰، در دومین کنفرانس بین‌المللی زنان کارگر در کپنهاگ، کلارا زتکین، فعال برجسته حقوق زنان از آلمان، پیشنهاد کرد که روزی جهانی به زنان اختصاص یابد تا هر سال، در سرتاسر جهان، مبارزات و دستاوردهای زنان گرامی داشته شود. این پیشنهاد مورد استقبال قرار گرفت و سرانجام، تاریخ ۸ مارس به عنوان روز جهانی زن تثبیت شد.

از آن زمان تاکنون، کشورهای مختلف با فرهنگ‌ها و نظام‌های گوناگون، هرساله این روز را گرامی می‌دارند. شعارها، برنامه‌ها، کنفرانس‌ها و کمپین‌های آگاهی‌بخش در این روز، بر لزوم برابری جنسیتی، توانمندسازی زنان، مبارزه با خشونت علیه زنان و حضور فعال آنان در تصمیم‌گیری‌های کلان اجتماعی و سیاسی تأکید دارد.

با گذشت بیش از یک قرن از آن روزهای نخست، هنوز هم راه برای رسیدن به عدالت جنسیتی کاملاً هموار نشده است. اما بی‌تردید، روز جهانی زن نه تنها نمادی از مبارزه، بلکه نشانه‌ای از امید، اتحاد و حرکت به سوی آینده‌ای روشن‌تر است.

زن یعنی زندگی

شعار پرمعنای «زن یعنی زندگی» نه فقط یک جمله احساسی یا شاعرانه، بلکه حقیقتی ژرف درباره جوهره و نقش زن در هستی است. زن، نماد آفرینش، پرورش، مهر و استمرار زندگی است. او با نقش‌های چندگانه‌ای که بر دوش دارد—مادر، همسر، دختر، خواهر، معلم، پرستار، رهبر، و کارآفرین—به زندگی معنا و رنگ می‌بخشد. هیچ جامعه‌ای بدون حضور فعال و سازنده زنان، نمی‌تواند به تعالی، عدالت و توسعه واقعی دست یابد.

زن یعنی زندگی، یعنی قلب تپنده خانواده، نیروی آرامش‌بخش در روزهای سخت، صدای خرد در میان هیاهو، و امیدی که در تاریکی‌ها، نور را می‌جوید. هر زن، با توانایی خارق‌العاده‌ای که در درون خود دارد، می‌تواند همزمان تربیت‌کننده نسل آینده، نگهبان ارزش‌های انسانی، و پیشگام در تغییرات اجتماعی باشد.

زن، منبع مهر بی‌پایان است؛ دستی که نوازش می‌کند، دلی که می‌بخشد، و ذهنی که می‌اندیشد. در تمام فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، زن همواره نمادی از عشق، فداکاری و پایداری بوده است. وقتی می‌گوییم «زن یعنی زندگی»، در واقع به نقش بی‌بدیل او در شکل‌گیری تمدن، اخلاق، فرهنگ و حتی صلح جهانی اشاره می‌کنیم.

گرامیداشت روز جهانی زن، بزرگداشت زندگی است. این روز، فرصتی است برای قدردانی از زنانی که در سکوت ایثار می‌کنند، در برابر ظلم‌ها می‌ایستند، و با قدرتی درونی، مسیرهای سخت را هموار می‌سازند. در این روز، باید به همه زنان جهان بگوییم: شما نه‌تنها نیمی از جمعیت، بلکه نیمی از قدرت، نیمی از امید و نیمی از زیبایی جهان هستید.